تبادل
لینک هوشمند
فکر تمام نوابغ و دانشمندان را از آغاز تاریخ تا امروز در یک مغز جمع بکنید و از صاحبش درخواست کنید که با قدری خاک و آب و روشنایی آفتاب، کاری را که یک ساقه لوبیا به انجام رساند ولی او قادر به انجام این کار نخواهد بود. (موریس مترلینگ)
ابن سینا نخستین پزشک در جهان بود که خواص درمان بخش بادرنجبویه را به عنوان مقوی مغز و اعصاب و قلب بیان داشت و آن را به عنوان یک داروی نشاط آور به جهانیان معرفی نمود.
(دایره المعارف علوم پزشکی فرانسه، دلیو)
یک گیاه طبی کم نظیر که قدر و قیمت آن مجهول مانده است؛ مقوی مغز و اعصاب است؛ هوش را زیاد می کند؛ ذهن را تند و تیز و قوی می کند؛ مقوی قلب است؛ معده را قوی می کند و ضعف عضلات آن را به سرعت از بین می برد؛ ضد تشنج است و هرگونه اسپاسم و دردهای قولنجی روده و عسرالطمث را درمان می کند؛ عرق آور است؛ صفرا آور است؛ خواب آور است (مخصوصاً برای کودکان، پیران و ناقهین که خواب مطبوع و ملایم می آورد)؛ مفرح و نشاط آور است و غمگینی، افسردگی، وسواس، اضطراب و وحشت را در نوراستینک ها و مالیخولیایی ها از بین می برد؛ خواص آنتی بیوتیک و ضد عفونی کننده دارد و قرحه های چرکی ریه و روده ها را درمان می کند؛ ضد زهر است و برای درمان گزیدگی حشرات زهردار و سگ هار تجویز می شود؛ در التیام زخم های داخلی بدن که از ضربه پیدا می شود مؤثر است.
درود بی پایان بر یزدان پاک که چنین گوهرهای گرانبهایی را با این همه خواص مختلف و متنوع در دامان طبیعت خلق کرده است و برای شفای آلام و اسقام دردمندان در دسترس آدمیان گذاشته است، آدمیانی که دیده خرد آنها کور است و از عقل و منطق سلیم مهجورند و مصداق ((صم بکم عمی فهم لایرجعون)) هستند.
بادرنجبویه از زمان های قدیم شناخته شده بود و یونانیان نام ملیس را به آن داده بودند که به معنای زنبور است، زیرا زنبور عسل آن را دوست دارد و با کمال میل و اشتیاق روی آن می نشیند. ابن سینا آن را بادرنگبویه نامید، زیرا برگ آن را اگر بین دو انگشت بفشارند بوی بادرنگ (لیمو) می دهد و معرب آن بادرنجبویه است که بعدها به همین نام معروف شد. اروپاییان در قرون وسطی که کتاب های دانشمندان اسلامی را ترجمه و در دانشگاه ها تدریس و تحصیل می کردند به احترام ابن سینا بادرنجبویه را به نام سیترونل خواندند که از کلمه لیمو گرفته شده است.
ابن سینا گفته بود که بادرنجبویه مقوی مغز و اعصاب است، نشاط می آورد و هوش را برمی انگیزاند و ذهن را تقویت می کند و برای درمان انواع مالیخولیا، وسواس و جنون مؤثر است.
در قرون وسطی پزشکان اروپا بدون اینکه در این باره شخصاً به مطالعه و تحقیق بپردازند، عیناً این خواص را پذیرفتند و به آن عمل می کردند، تا اینکه در دوره رنسانس؛ یعنی تجدید حیات علم و ادب در اروپا که دانشمندان بزرگی در فرانسه، ایتالیا، آلمان و سایر کشورهای اروپا از قرن شانزدهم میلادی به بعد ظاهر شدند، در هر مورد به بحث و انتقاد و بررسی و تحقیقات علمی پرداختند و پزشکانی به نام رندوله، فورستوس، گراتارولوس، فرنل، ریویر، هوفمان و ... پس از مطالعات زیاد همان خواص را بی کم و کاست پذیرفتند و بادرنجبویه را در موارد ملانکولی، هیپوکندری و مانیا (انواع مالیخولیا و جنون) تجویز کردند و بسیاری از آنان معتقد شدند: ((بادرنجبویه هوش را تند و تیز می کند و حافظه را تقویت می نماید)).
در قرن نوزدهم، ستاره درخشانی در افق پزشکی فرانسه به نام تروسو طلوع کرد که از اطراف و اکناف اروپا برای استماع سخنرانی های پزشکی و استفاده از معلومات و تجربیات این نابغه بزرگ به فرانسه می آمدند. هم اکنون نیز پس از صد سال مطالعه سه جلد کتاب او که با عنوان کلینیک مدیکال هتل دیو نوشته برای اهل علم بسیار قابل استفاده است.
تروسو اکتشافاتی دارد که در کتاب های پزشکی امروز نیز به نامش معروف است. این دانشمند پس از یک عمر مطالعه و تجربه هر چه ابن سینا درباره خواص بادرنجبویه گفته بود تأیید کرد و به اتفاق پیدو کتاب درمان شناسی را تألیف کرد و در آن درباره بادرنجبویه می نویسد: ((گردش خون را در مغز منظم کرده و مراکز عصبی را تقویت نموده و نشاط آور است.)) آن را مخصوصاً در پیرهای چاق که قوای دماغی آن ها به تحلیل رفته و ضعیف شده است تجویز می کرد. هم چنین در سردردهای احتقانی و سردردهای عصبی دم کرده بادرنجبویه را به کار می برد و سردرد تسکین می یافته است.
تروسو و پیدو نظریه ابن سینا را در مورد اثرات درمان بخش بادرنجبویه، چنین تفسیر می کردند که چون بروز افسردگی، غمگینی و وسواس مالیخولیایی غالباً به علت اختلالات دستگاه هاضمه، ضعف معده، اختلالات کبدی، اسپاسم نفخی معده و روده ها است، بادرنجبویه این اختلالات و عوارض را برطرف می سازد لذا در درمان مالیخولیایی های مؤثر است.
از زمان تروسو تا امروز عده زیادی از پزشکان نامی اروپا (من جمله هانری لکرک، پروفسور پارتوریه، پروفسور شابرول و ...) خواص دارویی گیاهان طبی را به کمک علوم شیمی، فیزیولوژی، بیولوژی و آزمایش های متعدد در حیوانات سپس در افراد بیمار مورد مطالعه و تحقیق قرار دادند و روز به روز بر معلومات آن ها نسبت به خواص درمان بخش گیاهان طبی افزوده می شود.
به طوری که امروزه در کتاب مفردات پزشکی تألیف سه تن از استادان دانشکده های پزشکی و داروسازی فرانسه که یک کتاب رسمی و کلاسیک است می نویسند:
بادرنجبویه دارای یک اسانس فرار، یک صمغ تلخ، اسید سوکسینیک، کومارین و بعضی مواد دیگر است.
خواص بادرنجبویه در کتاب های جدید:
اینک از روی چندین کتاب طب گیاهی که مؤلفان مختلف در فرانسه به چاپ رسانده اند، خواص بادرنجبویه را شرح می دهیم: 1. پروفسور پارتوریه، متخصص بیماری های کبد در کتاب درمان امراض کبد به وسیله گیاهان طبی می نویسد:
بادرنجبویه آنتی اسپاسمودیک (ضد تشنج) است و در برطرف کردن اسپاسم های دردناک معده، روده و دفع گازهای فشرده شده فوق العاده مؤثر است. 2. پروفسور شابرول دم کرده بادرنجبویه را در ورید سگ تزریق و ثابت کرده است که حجم صفرای مترشحه دو برابر یا سه برابر شده است. 3. بادرنجبویه خواص ضد عفونی و ضد میکروبی دارد و آن را در قرحه چرکی ریه و قرحه چرکی روده و همچنین دیسانتری تجویز کرده و نتیجه خوب از آن گرفته اند. علت این خاصیت ضد میکروبی وجود کومارین در بادرنجبویه است که اگر آن را به نسبت 1 در 100 در محیط های کشت میکروبی داخل کنیم کولی باسیل به سختی در آن رشد می کند. 4. اگر پس از غذا آن را مصرف کنند کار هضم را آسان می کند مخصوصاً اگر سرگیجه و گرفتگی قلب در هنگام هضم غذا موجود باشد. آلکلای ملیس (شبیه به تنتور بادرنجبویه است) را معمولاً در سوء هاضمه به کار می برند و مارتن به دو مورد اشاره می کند که یک قاشق سوپخوری از این دارو عوارضی که از اختلالات هضم و کهیر در نتیجه خوردن صدف پیدا شده بود، فوراً درمان کرد. 5. بادرنجبویه دارای خاصیت مخدر، خواب آور و بی حس کننده است و این خاصیت هم به علت وجود کومارین در آن است که قابلیت انقباض عضلات صاف را کم و اسپاسم (انقباض های دردناک) را برطرف می کند و به عنوان مُنوم و بی حس کننده به کار می رود. دم کرده 5 درصد بادرنجبویه که طعم و عطر خیلی مطبوعی دارد در رفع بی خوابی کودکان و پیران نتایج خیلی خوبی داده است. 6. فرانسوا دکو در رساله ای به نام گیاهان کومارین دار که در سال 1946 به چاپ رسانده ثابت کرده است که بادرنجبویه در دستگاه ادراری اثر گذاشته و ادرار را زیاد کرده، اگر چرکی باشد آن را صاف می کند و علت صاف شدن بول چرکی وجود کومارین و ضد عفونی کننده بودن آن است؛ به عقیده کهلر خواص کومارین شبیه به خواص تربانتین است؛ حتی به طوری که دلیو می نویسد: در اپیدمی وبا، چای مخلوط با آلکلای ملیس بکرات توسط اطبا به بیماران وبایی تجویز می شد و قی و اسهال وبایی برطرف می گردید. 7. بادرنجبویه خاصیت ضد زهر هم دارد و در زمان های قدیم برای درمان سگ هار گزیده و دم کرده آن در اروپا بر ضد نیش حشرات موذی و زهردار، به طور خوراکی و مالیدنی تجویز می شد. 8. دم کرده بادرنجبویه برای التیام زخم هایی که از ضربه و ضغله پیدا می شود، به طور خوراکی و از خارج به عنوان ضد عفونی زخم به کار می رود. 9. در تنتور و الکلاتور بادرنجبویه به طور مالیدنی از خارج برای برطرف کردن درد و ورم روماتیسمی تجویز می شود و اگر کمی کافور به آن بیفزایند اثر آن را تقویت می کند. 10. اگر چشم ها را با دم کرده بادرنجبویه (پس از صاف کردن آن) بشویند در تقویت چشم مؤثر است. هم چنین قطره آن در چشم همین اثر را دارد. 11. کلیه پزشکان اروپا که در طب گیاهی مطالعه دارند، معتقدند که بادرنجبویه مقوی قلب است و در ضعف قلب و حالت غش (سنکوپ) اثرات نیکو از آن گرفته اند. 12. دم کرده بادرنجبویه اگر به حالت گرم آشامیده شود، به علت گرمی آن و هم چنین به علت اینکه پس از دخول به بدن در جریان خون محیطی داخل می شود، غدد عرق را تحریک می کند و معرق است. 13. به علت خاصیت ضد تشنجی که در بادرنجبویه موجود است، به عنوان مدر طمث تجویز می شود و قاعده آور است زیرا در اسپاسم زهدان تأثیر کرده درد را متوقف و عسرالطمث را درمان می کند. 14. چون بادرنجبویه مقوی مغز، اعصاب و قلب و محرک لطیف و ملایمی است آن را در تب هایی که توأم با ضعف عمومی بدن است، تجویز می کنند. امروزه بادرنجبویه را در غالب کشورهای اروپا، مثل چای دم می کنند و مردم آن را به عنوان مقوی معده، قلب و اعصاب می نوشند و در کشور فرانسه بادرنجبویه را چای فرانسه می گویند. نکته جالب – باید دانست که ابن سینا خواص نسبتاً معدودی برای بادرنجبویه در قانون ذکر کرده که مبدأ تحقیقات اروپاییان و پزشکان ایران از هزار سال پیش به این طرف قرار گرفته است و مسلماً بسیاری از این خواص متعدد و متنوع طبی برای این گیاه بعدها پیدا شده است. کسانی که امروز در مقام تحقیق برآیند و کتاب قانون را بخوانند و بررسی های علمی یکی دو قرن اخیر اروپاییان را نیز با دیده عمیق مورد بررسی قرار دهند، به طور مسلم، نظر خواهند داد که دانشمندان بزرگی نظیر تروسو، پیدو، هانری لکرک، پروفسور شابرول، پروفسور پاتوریه و ...، این خواص را کشف کرده اند، غافل از آنکه تحقیقات اروپاییان از نظر طب گیاهی در قرون اخیر بیش از همه مرهون کوشش های مداوم و تحقیقات طبی عمیق یک دانشمند بزرگ ایرانی به نام حکیم میرمحمد مؤمن، طبیب اعجوبه زمان شاه سلیمان صفوی است که کتاب خطی اش به نام تحفه المؤمنین معروف به تحفه حکیم مؤمن را از سیصد سال پیش، سیاحان و جهانگردان اروپایی به عنوان تحفه نفیسی با خود به اروپا برده و در دسترس دانشمندان قرار دادند. حتی این عمل در زمان خود ما نیز انجام گرفت و موقعی که نمایندگان علمی یکی از کشورهای هم جوار از دانشگاه تهران رسماً دیدن کردند، موقع مراجعت از طرف دانشگاه یک جلد کتاب تحفه به عنوان هدیه به آنان داده شد. در دانشکده داروسازی تهران، یک استاد متخصص گیاهان طبی که دایماً کتاب تحفه را مرجع مطالعاتش قرار می دهد، می گفت نوشته های این کتاب برای من بیش از نوشته های قانون ابن سینا ارزش دارد، مخصوصاً آنجاها که اشاره می کند: ((حقیر به تجربه دریافته ام)) ... اینک خواص بادرنجبویه را با توضیحاتی در پرانتز از تحفه نقل می کنیم تا این مطلب بر خوانندگان عزیز چنان که باید و شاید معلوم شود.
خواص بادرنجبویه در کتاب های قدیم
مقوی دل (قلب)، دماغ (مغز و مراکز عصبی)، حواس (حواس پنجگانه)، معده، مفرح و مفتح (کلمه مفتح در چند مورد به کار می رفته که بعداً به موقع خود تفسیر خواهیم کرد.
در اینجا منظور رفع اسپاسم های احشا می باشد)، ملطف طعام غلیظ و هاضم (هضم کننده غذاهای ثقیل)، مورث ذکا (هوش را برمی انگیزاند)، حفظ (حافظه)، به جهت عسرالنفس (تنگی نفس)، خفقان (منظور خفقانت قلبی است که آنژین دو پواترین باشد)، غشی (سنکوب)، فواق (سکسکه)، مغض (زورپیچ در دیسانتری)، امراض ورکین (مفصل ران)، گرده (کلیه)، رفع سموم مطلقاً (حکم ضد سم یا تریاق را دارد)، وحشت سوداوی (دلهره و وحشت مالیخولیایی)، سده دماغ (مولد صرع) نافع، برگ مسحوق (کوبیده) او از 5 درهم تا درهم با شراب جهت گزیدن سگ دیوانه (هاری)، رتیلا (زهر رتیل) شَرباً اَو ضِماداً نافع و خاییدن (جویدن) او جهت رفع بدبویی دهان بسیار مؤثر و جلوس در او (حمام موضعی) جهت احتباس حیض (مخصوصاً عسرالطمث) و ضمادش جهت درد مفاصل و طلای (مالیدن) آب او جهت نار فارسی و رفع لرز و قشعریره (ارتعاش و لرزه) و لعوق او (داروهایی که با عسل یا شکر ترتیب داده و در بشقابی ریخته می لیسند؛ این کلمه از لوک گرفته شده است) با عسل جهت عسرنفس انتصابی نافع (عسرنفس انتصاب آسم خیلی شدید است که در کتب اروپایی به نام ارتوپنه ثبت شده است).
مقدار خوراک و طرز استعمال بادرنجبویه
ساده ترین و بهترین طرز استعمال بادرنجبویه، دم کرده آن است که هر دفعه به اندازه 2 الی 3 گرم در یک فنجان آب جوش مثل چای دم کرده بیاشامند. در بزرگسالان حداکثر 20 گرم بادرنجبویه در یک شبانه روز می توان تجویز کرد و در کودکان کمتر.
عرق بادرنجبویه هنوز هم در داروخانه مورد استعمال دارد. تنتور و آلکلاتور و الکلای بادرنجبویه تا چندی قبل که داروهای اسپسیالیته جانشین داروهای گیاهی نشده بود همه جا مصرف می شد و امروز نیز داروسازان می توانند از روی کتاب های داروسازی آن ها را بسازند. اصولاً برای درمان بیماری ها یک داروی مفرد، به تنهایی تجویز نمی شود بلکه ترکیباتی از چند گیاه (در قدیم) و یا چند داروی شیمیایی (در حال حاضر) به صورت قرص، شربت، معجون و غیره تجویز می شده و اکنون هم می شود. یکی از ترکیبات بسیار سودمند از بادرنجبویه مورد اتفاق متقدمین و متأخرین اطبا است و از چند گیاه ترکیب شده است، ترکیبی است به نام الکولاتور مرکب بادرنجبویه و به طوری که در کتاب کلاسیک مفدرات پزشکی می نویسد از سال 1611 مسیحی این ترکیب ساخته شده و به نام عرق بادرنجبویه کارم معروف بوده است و به واسطه خواص مفیدی که داشته همواره مورد تجویز پزشکان بوده است. مرحوم ناظم الاطبا در کتاب پزشکی نامه طرز ساختن آن را چنین می نویسد:
الکلاتور مرکب بادرنجبویه (عرق بادرنجبویه کارم).
مطابق کدکس بگیرند شاخه های گلدار و تازه بادرنجبویه 180 جزء پوست زرد و تازه لیموترش 30 جزء، تخم گشنیز ریشه آنژلیک (سنبل خطایی) از هر کدام 8 جزء، الکل 80 درجه 1000 جزء، داروها را خرد کرده و مدت 4 روز در الکل بخیسانند و در حمام ماریه {(بن ماری)} تقطیر کنند و 823 جزء مقطر بردارند و این الکلاتور را که از عوامل محرک و کاسرالریاح (ضد نفخ) است از 5 تا 20 گرم در یک پیاله شربت قند مخلوط کرده بیاشامند.
این ترکیب به اندازه ای مفید و مؤثر است که اگر اطبای فعلی ایران و سایر نقاط جهان از منافع و خواص و موارد استعمال آن آگاه شوند محال است داروهای مشابه شیمیایی نظیر آن را تجویز نمایند.
نظرات شما عزیزان:
ورود
اعضا:
<-PollName->
آمار
وب سایت:
